
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3: Χτίζοντας γέφυρες – Ένα παιχνίδι για την αντιμετώπιση των πολιτισμικών διαφορών
Αυτή η άσκηση είναι ένα παιχνίδι που προσομοιώνει μία κατάσταση όπου συναντιούνται διαφορετικοί πολιτισμοί και στο οποίο είναι απαραίτητη η ανάπτυξη πολιτισμικής συνείδησης, ώστε οι πολιτισμοί να συνεργαστούν με επιτυχία. Βιώνονται συχνά συναισθήματα ανασφάλειας. Μπορεί να γίνουν λάθη (αυτό πρέπει να ξεκαθαριστεί από την αρχή) και να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές στρατηγικές αντιμετώπισης. Ο προβληματισμός που θα ακολουθήσει με τη βοήθεια μίας ομάδας παρατηρητών/-ριών καθιστά δυνατή τη δημιουργία περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένων στρατηγικών για την αντιμετώπιση περισσότερων από έναν πολιτισμών.
Υλικοτεχνικός εξοπλισμός:
- Φυλλάδιο_Χτίζοντας Γέφυρες (Κάρτες Ρόλων)
- 2 αίθουσες (ιδανικά)
- Χαρτιά
- 3 ψαλίδια
- 3 στιλό
- 3 χάρακες
Συνολική διάρκεια:
1 ώρα/1 ώρα και 30 λεπτά
Φάση προετοιμασίας
Η τάξη χωρίζεται σε τρεις ισάριθμες ομάδες:
- Μία ομάδα μηχανικών/εμπειρογνωμόνων στην οικοδόμηση γεφυρών στην Ελλάδα (Ομάδα 1)
- Μία ομάδα ανθρώπων από άλλους πολιτισμούς (Ομάδα 2)
- Μία ομάδα παρατηρητών/-ριών (Ομάδα 3)
Παρουσιάστε το σενάριο της δραστηριότητας στους/στις μαθητές/-ριες μοιράζοντας τις κάρτες ρόλων στους/στις παρατηρητές/-ριες, τους/τις εμπειρογνώμονες και τους ανθρώπους από άλλους πολιτισμούς. Στη συνέχεια, δώστε τους 20 λεπτά για τη φάση προετοιμασίας. Μετά από 20 λεπτά, ζητήστε από την ομάδα να συγκεντρωθεί και να ξεκινήσει τη δραστηριότητα οικοδόμησης γεφυρών.
Οι ομάδες, προετοιμάζονται ξεχωριστά, σχετικά με τις οδηγίες των ρόλων τους (Πρόχειρο για την Ομάδα 1 και Πρόχειρο για την Ομάδα 2). Ο στόχος είναι τα άτομα της Ομάδας 2 που προέρχονται από άλλους πολιτισμούς να μάθουν την τεχνική χτισίματος γεφυρών από τους/τις εμπειρογνώμονες της Ομάδας 1. Μολονότι και οι δύο ομάδες μιλάνε την ίδια γλώσσα, τα μέλη της Ομάδας 2 έχουν διαφορετικές συνήθειες επικοινωνίας (οι οποίες εξηγούνται στις οδηγίες) και οι οποίες δεν είναι γνωστές στους/στις εμπειρογνώμονες. Κατά την προετοιμασία, η Ομάδα 2 πρέπει να διαβάσει τις επικοινωνιακές της συνήθειες και η Ομάδα 1 την τεχνική χτισίματος γεφυρών.
Φάση παιχνιδιού:
Η Ομάδα 1 έχει 30 λεπτά για να δείξει την τεχνική στην Ομάδα 2. Μετά από 30 λεπτά, το παιχνίδι σταματάει ακόμα και αν ο στόχος δεν έχει επιτευχθεί. Αν ο στόχος έχει επιτευχθεί πιο νωρίς, τότε μπορείτε να σταματήσετε το παιχνίδι νωρίτερα.
Συμβουλή για τον/την διευκολυντή/-ρια:
Για την επίτευξη του στόχου (χτίσιμο της γέφυρας), και οι δύο πλευρές πρέπει να προσαρμοστούν. Οι πολιτισμικοί κώδικες πρέπει να γίνουν κατανοητοί, ώστε να καταστεί δυνατή η επικοινωνία. Μην βοηθήσετε προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά επιτρέψτε τη σύγκρουση πολιτισμών!
Φάση αποτίμησης:
Ζητείται από κάθε ομάδα να περιγράψει τα συναισθήματά της ανάλογα με τη θέση της κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Η ομάδα των παρατηρητών/-ριών δίνει αναφορά από τη θέση του εξωτερικού παρατηρητή. Ο/Η εκπαιδευτής/-ρια εργάζεται με την ομάδα για να αποσπάσει σημαντικά ευρήματα από το παιχνίδι, όπως τα ακόλουθα:
- Ιδιαίτερα σε ένα διαπολιτισμικό περιβάλλον, είναι σημαντικό να μην συγκεντρωνόμαστε μόνο στο επίπεδο των γεγονότων (στον προσανατολισμό των εργασιών) αλλά και να αντιμετωπίζουμε το «πώς» της επικοινωνίας.
- Για την επίτευξη της επικοινωνίας σε ένα διαπολιτισμικό περιβάλλον, είναι απαραίτητη η προσαρμογή με τη μορφή αμοιβαίας «διαπραγμάτευσης» των κανόνων της επικοινωνίας.
- Η λιγότερο επιτυχημένη στρατηγική είναι αυτή όπου και οι δύο ομάδες επιμένουν να διατηρούν τις συνήθειες τους, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε διακοπή της επικοινωνίας (εθνοκεντρική προσέγγιση).
- Αν η επικοινωνία σε ένα διαπολιτισμικό περιβάλλον δεν είναι επιτυχής, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υποβιβασμό της άλλης ομάδας (π.χ. «είναι αγενής/περιορισμένης ευθύνης»). Η άσκηση βοηθάει τα άτομα να προβληματιστούν σχετικά με την αντιμετώπιση πολιτισμικών διαφορών.
- Είναι καλό να υπογραμμιστεί ότι οι διαπολιτισμικές συγκρούσεις εμφανίζονται τις περισσότερες φορές, από τον τρόπο με τον οποίο προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε «τον άλλο (άνθρωπο)» (η ερμηνεία κινητοποιείται από κακόβουλη πίστη στον άλλο; Ή είναι απλά διαφορετικός χωρίς να είναι κακός/αγενής/αδιάφορος κτλ.;) και όχι από τις ίδιες τις διαφορές.
Προτεινόμενες ερωτήσεις αποτίμησης:
- Πώς αισθανθήκατε κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού; (Ξεκινήστε με τους/τις εμπειρογνώμονες και κατόπιν, συνεχίστε με τους ανθρώπους από άλλους πολιτισμούς.)
- Για ποιους λόγους ήταν δύσκολη η επικοινωνία;
- Ποιος/-α προκάλεσε τις δυσκολίες;
- Τι κατάλαβαν οι παρατηρητές/-ριες;
- Ποιες καταστάσεις της πραγματικής ζωής μοιάζουν με την κατάσταση που περιγράφηκε στο παιχνίδι;
- Πώς θα μπορούσαν να αποφευχθούν συναισθήματα δυσφορίας;
Συνήθως οι ομάδες έχουν την τάση να εμμένουν στους δικούς τους κανόνες και δυσκολεύονται να δείξουν ευελιξία. Συχνά, επικεντρώνονται στις εργασίες αυτές καθαυτές και όχι στο «πώς» της επικοινωνίας. Όταν η άλλη ομάδα «δεν λειτουργεί» και δεν πράττει αυτό που προσδοκούν, δημιουργείται έντονη δυσφορία και μερικές φορές οι συμμετέχοντες/-ουσες κάνουν σχόλια του τύπου: «Είναι τόσο ανόητοι/-ες» ή «Είναι αγενείς». Εσείς από την πλευρά σας ως εκπαιδευτής/-ρια μπορείτε να εξετάσετε από πού πηγάζουν αυτά τα συναισθήματα και πώς θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί.
Το παιχνίδι βασίζεται στην έκδοση των Kriz & Nöbauer (2002) “Teamkompetenz – Konzepte Trainingsmethoden, Praxis”.
Μία παρόμοια άσκηση μπορείτε να βρείτε στο: Learning from intercultural storytelling – The LISTEN Manual: https://listen.bupnet.eu/wp-content/uploads/2019/02/LISTEN_IO3_Training_Manual_EN.pdf)