ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Παγκόσμιες Συγκρούσεις Και Ανθρώπινα Δικαιώματα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το παρόν υλικό στοχεύει να βοηθήσει τους/τις εκπαιδευτικούς να διευκολύνουν τη μάθηση σχετικά με τις διεθνείς συγκρούσεις, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την επίλυση συγκρούσεων στο σχολείο. Οι παγκόσμιες πολιτικές συγκρούσεις είναι θέματα ευαίσθητα και αμφιλεγόμενα και μπορεί να προκαλέσουν, ιδιαίτερα σε τάξεις όπου τα παιδιά έχουν σχέση με αυτά και λαμβάνουν διαφορετικές θέσεις σχετικά με το θέμα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένας χώρος στην τάξη για δημοκρατικό διάλογο σχετικά με αυτά τα θέματα, ένας χώρος για διαφωνία, για συζήτηση αλλά και για να ακουστούν διαφορετικές φωνές με στόχο την πρόληψη αποκλεισμών και πόλωσης που μπορεί να οδηγήσουν στον εξτρεμισμό.
ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
- Οι μαθητές/-ριες ενημερώνονται σχετικά με τις τωρινές ζώνες συγκρούσεων καθώς και με τις ειρηνικές ζώνες και περιοχές.
- Οι μαθητές/-ριες αναπτύσσουν κριτική σκέψη και μία ελαφρώς διαφοροποιημένη άποψη σχετικά με τις παγκόσμιες συγκρούσεις λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη: Α) την ποικιλία των λόγων και των παραγόντων που σχετίζονται με διαφορετικές συγκρούσεις και Β) τη δυναμική διάσταση των συγκρούσεων, π.χ. ότι οι συγκρούσεις δεν είναι μόνιμες και στατικές και μπορεί να σταματήσουν με ποικίλους τρόπους.
- Οι μαθητές/-ριες αποκτούν γνώσεις και κατανόηση σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και δέσμευση μέσω της ενεργού συμμετοχής σε δραστηριότητες, οι οποίες δημιουργούν πλαίσιο για εργασία σχετικά με την ισότητα και την ειρήνη.
- Οι μαθητές/-ριες κατανοούν τη σημασία της επίλυσης συγκρούσεων, την εργασία ειρήνευσης και της διατήρησης της ειρήνης, μέσω πρακτικών δραστηριοτήτων για την επίλυση συγκρούσεων.
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Μία βασική λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος σε μία δημοκρατική κοινωνία είναι η προετοιμασία των ατόμων για να γίνουν δημοκρατικοί πολίτες. Τα σχολεία θα πρέπει να δώσουν την ευκαιρία στους/στις μαθητές/-ριες (ειδικά αυτούς/-ές που ζουν στο περιθώριο) να ανακαλύψουν τις ιδέες τους μέσα σε ένα συμπεριληπτικό περιβάλλον (RAN 2018). Οι αντιπαραθέσεις, οι συγκρούσεις και η πληθώρα των θέσεων αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι κάθε δημοκρατικής κοινωνίας και τα σχολεία πρέπει να αντιμετωπίζουν τις εθνικές και διεθνείς συγκρούσεις με έναν εκπαιδευτικά λειτουργικό τρόπο, ώστε να τις καθιστούν κατανοητές στους/στις μαθητές/-ριες που πλέον ζουν στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Αποτελεί, επίσης, πρόκληση για τα σχολεία, η δημιουργία ενός πλαισίου για την προσωπική δέσμευση των μαθητών/-ριών αλλά και για την έκφραση διαφορετικών οπτικών γωνιών. Το σχολείο μπορεί να διεγείρει τη σκέψη και να είναι ανοιχτό στην ενεργό συμμετοχή των μαθητών/-ριών, καθώς μπορούν να συμβάλλουν με ιδέες για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου.
Οι πολιτικοί και ιδεολογικοί παράγοντες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην ριζοσπαστικοποίηση σε μία περίπλοκη αλληλεπίδραση με άλλους παράγοντες.
Σύμφωνα με τον Magnus Ranstorp, οι πολιτικοί παράγοντες «περιλαμβάνουν παράπονα/κατηγορίες σχετικά με τη θυματοποίηση ενάντια στη δυτική εξωτερική πολιτική και στη στρατιωτική παρέμβαση» (RAN 2016). Οι μαθητές/-ριες μπορεί, επίσης, να έχουν παρακινηθεί από ακροδεξιά πολιτικά αφηγήματα και από την ξενοφοβία με έμφαση στην αποτυχία ενός αμφιλεγόμενου πολιτικού συστήματος να υπερασπιστεί τις εθνικές ταυτότητες που πλέον εκλαμβάνονται ως απειλές. Η διαδικασία μίας ανοιχτής δημοκρατικής συζήτησης «περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των αμφιλεγόμενων και συγκρουσιακών θεμάτων. Η πόλωση δεν μπορεί να προληφθεί παραβλέποντας ευαίσθητα ζητήματα» (RAN 2018).
Οι διεθνείς συγκρούσεις, οι πολιτικές και στρατιωτικές επιθέσεις και οι παρεμβάσεις μπορεί να είναι πολύ αμφιλεγόμενες με ποικίλους τρόπους για διαφορετικούς ανθρώπους.
Στην τάξη, μπορεί να έχετε μαθητές/-ριες που είναι παιδιά προσφύγων από περιοχές ή χώρες πολέμου, οι οποίες είναι στόχοι στρατιωτικών επιθέσεων και παρεμβάσεων ευρωπαϊκών ή αμερικάνικων στρατευμάτων. Μπορεί ακόμη, να υπάρχουν μαθητές/-ριες που έχουν χάσει συγγενείς ή που έχουν συγγενείς που βρίσκονται σε αυτές τις περιοχές. Εκτός από αυτό, είναι πιθανό να έχετε παιδιά με μέλη των οικογενειών τους να βρίσκονται σε στρατιωτικές ομάδες στις εμπόλεμες ζώνες ή που τα ίδια τα άτομα είχαν συμμετάσχει σε στρατιωτικές ομάδες σε εμπόλεμες ζώνες. Τέλος, η πόλωση στην τάξη μπορεί να περιλαμβάνει ξενοφοβικές στάσεις προς μία συγκεκριμένη ομάδα.
Το παρόν υλικό αποτελεί μέρος της προσπάθειας των εκπαιδευτικών για τη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος στην τάξη, όπου οι μαθητές/-ριες θα μπορούν να διερευνούν και να κάνουν διάλογο σχετικά με τα θέματα που τους απασχολούν με σεβασμό προς τις διαφορετικές ευαισθησίες και εμπειρίες που έχουν οι συμμαθητές/-ριές τους σχετικά με το θέμα. Οι δραστηριότητες φιλοδοξούν να αποτελέσουν τη βάση για μία πιο βαθιά και ήρεμη συζήτηση γύρω από τη διεθνή επικαιρότητα σχετικά με την ειρήνη και τις συγκρούσεις, καθώς και τη βάση για ενεργό και ισχυρή δέσμευση των μαθητών/-ριών στη διεθνή κοινότητα.
Διδακτικές και μεθοδολογικές προτάσεις για τον/την εκπαιδευτικό:
- Προσέξτε τις προσωπικές σας νόρμες, πεποιθήσεις και αξίες και πώς αυτές έχουν διαμορφωθεί καθώς και τις πιθανές επιδράσεις που μπορεί να έχουν στη διδασκαλία σας σχετικά με τα αμφιλεγόμενα ζητήματα.
- Δώστε προσοχή και προβληματιστείτε σχετικά με τα θετικά και τα αρνητικά της αποκάλυψης των προσωπικών σας πιστεύω και αξιών στους/στις μαθητές/-ριές σας. Επιλέξτε μία προσωπική πολιτική σύμφωνα με τα οφέλη για τους/τις μαθητές/-ριες και την προσωπική αίσθηση ακεραιότητας του ατόμου.
- Μπορείτε να πειραματιστείτε με διαφορετικούς διδακτικούς ρόλους και προσεγγίσεις ανάλογα με την περίσταση, π.χ. ο/η εκπαιδευτικός υιοθετεί τον ρόλο του ουδέτερου συντονιστή, εφαρμόζει μία προσέγγιση ισορροπίας, υποδύεται τον δικηγόρο του διαβόλου κτλ. Για περισσότερες πληροφορίες, συμβουλευτείτε το:“Teaching Controversial Issues. Professional development pack for teachers”. Council of Europe, 2015, pp. 15 – 21) http://www.worldwiseschools.ie/wp-content/uploads/2018/02/Teaching-Controversial-Issues-Professional-Development-Pack-for-Teachers-Council-of-Europe.pdf
Μπορείτε, επιπλέον, να διαβάσετε τις επιπρόσθετες προτεινόμενες προσεγγίσεις και δραστηριότητες σχετικά με την αντιμετώπιση των αμφιλεγόμενων ζητημάτων στην τάξη και την επίλυση συγκρούσεων στην επόμενη ενότητα του προγράμματος πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης PRACTICE. Here you can also find ideas on how to establish ground rules with the students in class, and about de-personalizing and distancing strategies, use of structured discussion formats, etc. as well as ideas to turn spontaneous questions and controversial remarks into positive teaching opportunities.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
“Teaching Controversial Issues. Professional development pack for teachers”. Council of Europe, 2015 http://www.worldwiseschools.ie/resource-item/controversial-issues-conor-harrison/teaching-controversial-issues-professional-development-pack-for-teachers-council-of-europe/
UN on the history of the right of the child: https://www.un.org/en/sections/issues-depth/children/
UN on the principles of the Convention of the rights of the Child: https://www.unicef.org/rightsite/237_202.htm
UN Convention on the right of the child in child freindly language: https://www.unicef.org/rightsite/files/uncrcchilldfriendlylanguage.pdf
A short film about the Convention of the Right of the child (in danish): https://www.youtube.com/watch?v=kCX1DgZdCes&feature=youtu.be
In this report (in danish) you can read the basic information about the interpretation, implementation and surveillance of Human Rights in Denmark:
A short film about the International Humanitarian Law: https://www.icrc.org/en/document/what-are-rules-of-war-Geneva-Conventions
Compasito manual on Human Rights Education for Children (2009). Available at: http://www.eycb.coe.int/compasito/
Materials for teachers about human rights – a resource from Amnesty International (in english and available in other languages): https://www.amnesty.org.uk/resources/teaching-pack-everyone-everywhere-human-rights-secondary-school#.WHyhiLnz5SU
On the relation between human rights and armed conflict (in Danish):
https://samf.ku.dk/presse/kronikker-og-debat/menneskerettigheder-forebygger-vaebnede-konflikter/)
Short films about Human Rights: https://www.youtube.com/watch?v=pRGhrYmUjU4
Contact Us
Do you want to sign up to receive our newsletter or write us to have more information?
Coordinator – Centro per lo Sviluppo Creativo Danilo Dolci – Italy
antonella.alessi@danilodolci.org