ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αυτή η ενότητα διερευνά τις συζητήσεις γύρω από τη μετανάστευση καλύπτοντας το συναφές λεξιλόγιο και παρέχοντας ποικιλία αφηγήσεων σχετικά με τα τρέχοντα θέματα. Περιλαμβάνει έναν αριθμό συνεργατικών διαδικασιών με τη μορφή μη τυπικών δραστηριοτήτων που είναι σχεδιασμένες για να προωθήσουν ανοιχτές συζητήσεις και κριτικές αντιπαραθέσεις επιχειρημάτων σχετικές με το θέμα της μετανάστευσης. Επιπλέον, η δομή είναι ευέλικτη και μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί σε ποικίλα σχολικά περιβάλλοντα και συστήματα και να χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο οποιουδήποτε μαθήματος (π.χ. Ιστορία, Γεωγραφία, Αγωγή του Πολίτη). Το περιεχόμενο περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα προσωπικών μαθημάτων για ενσυναίσθηση, σεβασμό, κατανόηση, σύνδεση και ευρύτητα πνεύματος καθώς και για πολύπλοκη επεξεργασία θεμάτων.
ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Ο στόχος της παρούσας ενότητας είναι η ανάπτυξη των ικανοτήτων των μαθητών/-ριών για σύγκριση και αντιπαράθεση ιστοριών μετανάστευσης τους παρελθόντος και τους παρόντος. Τα επιθυμητά αποτελέσματα είναι οι μαθητές/-ριες να αποκτήσουν εργαλεία για τη διεξαγωγή έρευνας, για την ανάλυση του περιεχομένου των μέσων μαζικής ενημέρωσης (γρήγορος έλεγχος) και για παρουσιάσεις. Παράλληλα, αποσκοπεί στο να προωθήσει την κριτική σκέψη και να καλλιεργήσει δεξιότητες συλλογισμού. Επιπρόσθετα, οι μαθητές/-ριες θα αναπτύξουν ατομικές δεξιότητες για συμμετοχή σε ανοιχτή επικοινωνία, συζητήσεις και επιχειρηματολογίες.
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Στον σημερινό όλο και πιο διασυνδεδεμένο κόσμο, η εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο με εκτεταμένες επιπτώσεις στον πολιτισμό, την οικονομία, την πολιτική, το περιβάλλον και σε μια σειρά σύνθετων υποθεμάτων. Κατά συνέπεια, η μετεγκατάσταση πληθυσμών έχει προκαλέσει αντικρουόμενες αντιδράσεις τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Ταυτόχρονα, η αυξημένη πρόσβαση σε πληροφορίες στο διαδίκτυο έχει αυξήσει την προσβασιμότητα των μέσων ενημέρωσης στο κοινό συμβάλλοντας συχνά στην εξάπλωση πολωμένων αφηγημάτων. Υπάρχει αρκετή ανησυχία σχετικά με την παραπληροφόρηση και την ανακρίβεια των ειδήσεων που δημιουργούνται στις πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων. Η άνοδος των «ψευδών ειδήσεων» (fake news) έχει σημαντικό αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο το κοινό αντιμετωπίζει τους μετανάστες απειλώντας συχνά τις μεταναστευτικές πολιτικές και την κοινωνική συνοχή και ενισχύοντας ιδιαίτερα τα στερεότυπα που έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στην κοινή γνώμη.
Οι νέοι/-ες αναγνωρίζονται ως σύμμαχοι-κλειδιά στον διάλογο σχετικά με τη μετανάστευση. Στις πρόσφατες τάσεις, σημειώνεται αλλαγή που ζητά τη δέσμευση των νέων και ενθαρρύνει την κριτική σκέψη. Η σημασία αυτής της δέσμευσης σχετίζεται με την ενίσχυση της κατανόησης της νέας γενιάς, καθώς και με την ανάπτυξη ικανοτήτων φιλτραρίσματος των ψευδών αφηγημάτων, ώστε οι νέοι/-ες να είναι καλύτερα ενημερωμένοι/-ες. Τα νέα παιδιά είναι πιο πιθανό να πέσουν θύματα ψευδών αφηγημάτων σε μικρή ηλικία, στην ψηφιακή εποχή που διανύουμε. Η μετανάστευση είναι ένα σημαντικός παράγοντας σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, καθώς οι στάσεις που αναπτύσσονται γύρω από αυτό το θέμα έχουν αντίκτυπο στις αλληλεπιδράσεις μέσα σε διαπολιτισμικά σχολεία και κοινότητες. Η δέσμευση των νέων σε όλα τα επίπεδα τέτοιων σοβαρών ζητημάτων είναι θεμελιώδης για τη βελτίωση της προσωπικής εξέλιξης και των εποικοδομητικών δεξιοτήτων σκέψης.
Η μετανάστευση θεωρείται γενικά μία στρατηγική επιβίωσης που κινητοποιείται από διάφορους παράγοντες. Η ευρύτερη κατασκευή χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις εκούσιες ή ακούσιες ροές πληθυσμών. Ως ιδέα, η μετανάστευση περιγράφεται με μοτίβα που αποκαλύπτουν εποχιακές ή μόνιμες μετακινήσεις. Το πλαίσιο των μελετών της μετανάστευσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξέταση του ιστορικού μεταναστών εργατών, νομαδικών ομάδων, ιεραποστολικών ταξιδιών εξερεύνησης. Έχει χρησιμοποιηθεί επίσης, για να εξετάσει διάφορες περίπλοκες, ακούσιες μεταναστευτικές περιόδους, όπως οι εμφύλιοι πόλεμοι, το υπερατλαντικό εμπόριο σκλάβων και οι περιβαλλοντικές αντιδράσεις. Με βάση τον παραπάνω ορισμό και την ιστορική προσέγγιση, μπορεί να εντοπιστεί συνάφεια με ιστορίες μετανάστευσης του παρελθόντος. Επιπλέον, επιτρέπει επεξηγήσεις εχθροτήτων που υπάρχουν σήμερα στην κοινωνία. Η ικανότητα των νέων να μάθουν από αυτό, επιτρέπει την ανοιχτή επικοινωνία και τις συζητήσεις που προωθούν την κατανόηση θεμάτων που σε άλλη περίπτωση θα κατέληγαν σε σύγκρουση.
Η πρόσφατη προσφυγική και μεταναστευτική κρίση πρόσθεσε διαστάσεις και προκλήσεις σχετικές με την παρούσα χρονική περίοδο, όπως η τοποθέτηση της εκπαίδευσης, της γνώσης και των πληροφοριών ως σημαντικές προϋποθέσεις για ατομική συμμετοχή στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή. Υπάρχουν πιο πολλοί νέοι άνθρωποι στον κόσμο από ποτέ (1,8 δισεκατομμύρια) συνθέτοντας τη μεγαλύτερη αριθμητικά γενιά στην ιστορία. Από αυτούς, 258 εκατομμύρια είναι μετανάστες και περίπου το 11% ήταν κάτω των 24 ετών το 2017 (The UN Migration Agency World Migration Report 2017). Στο μέλλον, στο πλαίσιο των εκλογικών διαδικασιών, οι νέοι άνθρωποι θα διαδραματίσουν ρόλο μείζονος σημασίας στις παγκόσμιες πολιτικές συζητήσεις. Εκεί έγκειται και ο βασικός λόγος για τον οποίο πρέπει να τους εμπλέξουμε ως εταίρους στις παγκόσμιες διαδικασίες και να τους χρίσουμε ως εκπροσώπους αλλαγής. Υπό αυτό το πρίσμα, τα Ηνωμένα Έθνη, σε συνεργασία με τους νέους, καθιέρωσαν το Νεολαία2030 (Youth2030): Τη στρατηγική των Ηνωμένων Εθνών, η οποία αναγνωρίζει τις δυνατότητες των νέων να προωθήσουν την πρόοδο σε πολλούς τομείς πολιτικής παρέμβασης. Στην πραγματικότητα, το θέμα της μετανάστευσης ασκεί επιρροή σε όλους τους τομείς της πολιτικής. Αυτό σημαίνει ότι οι πολιτικές για τη μετανάστευση πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε όλες τις πολιτικές αποφάσεις, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν τις μελλοντικές μας γενιές.
Μαζί με τη στρατηγική Νεολαία2030, ο ΟΗΕ συμπεριέλαβε τη νεολαία στην Ατζέντα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του 2030. Αυτή η στρατηγική ανέθεσε στους νέους ανθρώπους να καθορίσουν τις μελλοντικές τους προσδοκίες για έναν βιώσιμο και ειρηνικό κόσμο. Απώτερος στόχος είναι οι νέες γενιές να κατανοήσουν ότι οι προσδοκίες τους εξαρτώνται από την ενδυνάμωση, την ανάπτυξη, τη συμμετοχή και τις επιλογές τους. Για την ανάπτυξη των ανθρώπινων προοπτικών είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αντιμετωπιστεί το θέμα της μετανάστευσης με τρόπο που να παρέχει τη δυνατότητα στους νέους ανθρώπους να αναπτύξουν μία αμοιβαία κοινωνική κουλτούρα, η οποία όχι μόνο θα επικεντρώνεται στις διαφορές αλλά και σε ό,τι συνδέει τους ανθρώπους επιτρέποντάς τους να γιορτάσουν τη διαφορετικότητα και να μάθουν ο ένας από τον άλλον.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Child and young migrants. (n.d.). Retrieved from https://migrationdataportal.org/themes/child-and-young-migrants.
IOM (2017), World Migration Report 2018, UN, New York, http://doi.org/10.18356/f45862f3-en
Ionescu, D. (2006). Annex. IOM Migration Research Series Engaging Diasporas as Development Partners for Home and Destination Countries, 68–73. doi: 10.18356/bfb06d17-en
Report by the migration council on Austria https://bmi.gv.at/Downloads/files/Bericht_des_Migrationsrats_PDF_komplett_ENG_23_3_17.pdf
Trends in International Migrant Stock: The 2017 Revision, while the estimates and projections of the total population and of net migration are derived from the publication World Population Prospects: The 2017 Revision, DVD Edition.
United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2017). Internation United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2017). International Migration Report 2017: Highlights (ST/ESA/SER.A/404).
Youth 2030: The UN Youth Strategy – Office of the Secretary-General’s Envoy on Youth. (n.d.). Retrieved from https://www.un.org/youthenvoy/youth-un/.
Stateless refugees concept set of political refugee illegal immigrants rights protection Free Vector. (2019, July 19). Retrieved from https://www.freepik.com/free-vector/stateless-refugees-concept-set-political-refugee-illegal-immigrants-rights-protection_3791030.htm.
Contact Us
Do you want to sign up to receive our newsletter or write us to have more information?
Coordinator – Centro per lo Sviluppo Creativo Danilo Dolci – Italy
antonella.alessi@danilodolci.org